Ngày 27/10, tại kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XV, ghi nhận ý kiến trao đổi của đại biểu về vấn đề thiếu giáo viên và giáo viên nghỉ việc, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã có ý kiến phát biểu làm rõ hơn thực trạng và biện pháp giải quyết.
 |
| Một tiết học của học sinh lớp 1 trường Tiểu học Giang Biên (quận Long Biên, Hà Nội) |
Tăng hơn 3 triệu học sinh nhưng chỉ tăng hơn 100.000 giáo viên
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết giải pháp đang được ngành Giáo dục tích cực triển khai là xác định nguyên nhân, xây dựng các chính sách ưu đãi, thu hút giáo viên để hạn chế tình trạng giáo viên nghỉ việc.
Ngành Giáo dục đã phối hợp với ngành Nội vụ tính toán và xác định số lượng giáo viên từ nay đến năm 2026 cần phải bù đắp, bổ sung là 107.000 người. Con số này có thể còn biến động trước tình hình giáo viên nghỉ việc và cũng cần tính toán để bảo đảm vừa duy trì hoạt động dạy, học bình thường và thực hiện mục tiêu đổi mới, nâng cao chất lượng.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu giáo viên như bỏ việc, giảm biên chế, do nhiều năm không tuyển, tuyển nhỏ hơn số cần, do thừa, thiếu cục bộ, do tăng dân số... Trong khi năm học 2015-2016, tổng số học sinh là trên 19 triệu thì đến tháng 9/2022, số học sinh là trên 23 triệu. Trong khi đó, số giáo viên của tháng 9/2015 là 1.000.156 người, đến tháng 9-2022 là 1.227.000 người. Tức là số giáo viên chỉ tăng thêm hơn 100.000 người, trong khi số học sinh tăng trên 3 triệu. Đây là thiếu hụt do tăng dân số tự nhiên.
Ngoài ra, thiếu giáo viên còn do biến động vùng miền, dân số dồn về thành phố lớn, các khu công nghiệp. Thiếu giáo viên do tình hình dịch bệnh, tác động đến các trường mầm non, do dịch bệnh các trường mầm non đóng cửa rất lớn. Thiếu do nhu cầu do nhu cầu phổ cập mầm non; thiếu do chuẩn tỷ lệ giáo viên/học sinh, số học sinh/lớp cần đảm bảo…
Muốn nâng cao chất lượng thì không thể duy trì số lượng học sinh quá lớn. Nếu số lượng lớp học mà 60-65 học sinh/lớp thì sẽ rất khó nâng cao chất lượng dạy và học.
Thiếu giáo viên còn do việc phải triển khai một số môn học mới trong chương trình giáo dục phổ thông nhằm nâng cao năng lực, phẩm chất, kỹ năng của người học. Năm học 2022-2023, học sinh lớp 3 bắt buộc học tin học, ngoại ngữ; học sinh THPT bắt đầu học môn mỹ thuật, âm nhạc. Theo thống kê, đến năm học 2024-2025, cả nước thiếu 26.228 giáo viên cho các môn học mới.
Vừa qua, Bộ Chính trị đã duyệt giao cho ngành Giáo dục hơn 65.000 chỉ tiêu biên chế giáo viên từ nay đến năm 2026. Ngoài ra, các địa phương còn tồn đọng hơn 10.000 chỉ tiêu chưa tuyển dụng, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị, các địa phương vừa tuyển dụng mới, vừa tuyển dụng số lượng còn tồn đọng này.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết thêm, trong số 65.000 chỉ tiêu được giao, tuy là lộ trình đến năm 2026, nhưng ngành Giáo dục mong ngành Nội vụ phối hợp để dồn chỉ tiêu này cho năm 2023 và 2024, bởi đây là các năm nhu cầu giáo viên cho các môn học mới rất lớn. Nếu như sau năm 2024, chương trình giáo dục phổ thông mới đã triển khai xong thì việc tuyển dụng không còn nhiều ý nghĩa.
Tuy nhiên, việc dồn vào tuyển dụng cũng sẽ dẫn đến những khó khăn khác như nguồn tuyển và tăng chỉ tiêu đào tạo. Các địa phương cần tuyển ngay, tránh tình trạng để dồn 2-3 năm mới tuyển.
Tăng lương, tăng phụ cấp
Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, tăng lương là giải pháp rất quan trọng để giáo viên ổn định đời sống và tâm lý, yên tâm công tác.
Riêng đối với giáo viên mầm non là thiếu nhiều nhất, bỏ việc nhiều nhất, chiếm đến 40%. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đề nghị Quốc hội xem xét, điều chỉnh phụ cấp ưu đãi cho giáo viên bậc mầm non. Ông đề nghị mức tốt nhất là tăng phụ cấp ưu đãi cho nhóm giáo viên mầm non được hưởng tương tự như mức phụ cấp ưu đãi so với y tế cấp cơ sở. Nếu không thì cũng tăng tối thiểu lên ngang mức ưu đãi cũ của y tế cấp cơ sở, ở mức 75%.
Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, hiện còn chính sách rất quan trọng để có thể giảm được tỷ lệ thiếu giáo viên là cân nhắc việc giảm biên chế 10%. Đồng thời phải giám sát thanh tra, kiểm tra việc tuyển dụng để đảm bảo công bằng, công khai minh bạch, tránh phát sinh tiêu cực trong thi tuyển giáo viên.
Ông cũng đề nghị các địa phương dùng ngân sách của địa phương để ký các hợp đồng đối với giáo viên không thuộc chỉ tiêu biên chế. Hiện nay, việc này còn thiếu căn cứ pháp lý để triển khai. Bộ Giáo dục và Đào tạo đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành liên quan để có cơ chế cho các địa phương thực hiện nội dung này.